Kruiepoeiers, of Overgesetsynde : Maghêftertjies

 

RESEP : Kruiepoeiers

Soms kom daar ‘n tyd in ‘n man se lewe waar jy die bul by die horings moet pak en groot gaan. Jy moet aan jouself kan bewys jy’s meer as net ‘n oulike gevreetjie en ‘n paar stywe boudjies. Ten spyte van populêre en populistiese opinies het jy tog ‘n binneste. Jy steek dit net goed weg.

Maar jy wil darem ook nou nie té groot gaan nie. Netnou ontwrig jy jou naaste naastes se geloof in jou so erg dat hulle begin wonder of jy op die drumpel is om daai gewraakte “midlife crises” ding op te saal. Dalk kom jy oormôre tuis met ‘n parmantig-stywe blondine en ‘n blink nuwe BMW Z4? Niemand van ons het tog sulke soort van onverdeelde aandag in jou lewe nodig nie.

Kruiepoeiers is ‘n onopgesmukte manier om jouself sonder ophef aan jouself te bewys. En, terwyl jy besig is daarmee, om dalk ook so ‘n klein bietjie te dink oor jouself, die wêreld rondom jou, die mense daarin en jou plek in hierdie wêreld rondom jou. ‘n Introspeksie in die kleine, as’t ware. Miskien is dit ‘n geleentheid om jou selfperspektief weer bietjie af te stof en die ding ‘n slag goed te bekyk. Wie weet, dalk merk jy ‘n dowwe kol op wat kan doen met ‘n terpentyn lappie se aandag?

Kruiepoeiers is een van daai maghêgftertjies (om oorle Oom Pieter Pieterse aan te haal)  wat jou laat wonder waarom het jy nog nooit vantevore hieraan gedink nie? Dit hoort mos ongetwyfeld in jou spreekwoordelike kombuis gereedskapkissie saam met al daai ander katoetertjies en “moves” wat jy gebruik om aan jouself en die heelal te bewys jy is waardig om jouself in die kombuis in te begewe (en in die lewens van jou naaste naastes). Jy het tóg respek vir jouself, jou naastes en die bestandele op die snybord hier voor jou. Jy gaan die beste wat jy kan uithaal uit jou bestandele en jouself, sonder vertoon, truuks of oë verblindery. Jy IS waardig.

Die voorberei van kruiepoeiers is nie ‘n uitdaging nie. Gaan leen ‘n elektriese koffiemeuletjie by iemand as jy moet en maak jou eie maghêftertjies. By die eerste gebruik van jou eie gaan jy weer wonder waarom jy nog nooit vantevore hieraan gedink het nie. En as jy bietjie verder tob hieroor (en jouself) gaan jy begryp die geleenthede is legio waar om orals kruiepoeiers te gebruik. En, as jy boonop volhard in die dowwe kolle uitpoets, mag jou naaste naaste se waardering vir jou dalk groei en gedy. En wie weet, dalk vind twee ou bekende harte nuwe vreugde en vrede wat ophef en verenig in ‘n suiwerste heiligheid.

Net so ‘n laaste aanmaningtjie:  onthou om die koffiemeuletjie terug te gaan gee.

Die skakel gaan u neem na die artikel op my 'internasionale' blog: 5Flavours. Ongelukkig neem dit net te veel tyd in beslag om die resepte in beide Afrikaans en Engels voor te berei. Maksimum blootstelling vereis ewe ongelukkig dat Engels voortaan die voertaal van my resepte gaan wees. Ek vertrou dat u sal verstaan en bedank u by voorbaat vir u begrip.

Die Wolmuis

Haai Johan, ek het jou eergister oggend amper nie herken met daai welige ding op jou kop nie. Dit het my ‘n rukkie geneem om te besef dit is jy onder daai geil haarstuk. Ek het nooit geweet die bles pla jou só erg nie! Johan, jy het nogal uitgelese gelyk met jou bles, soos ‘n man wat weet wat hy wil hê.

Sjoe Johan, weet Magda van die blinkoog meisie wat so aan jou arm gehang het? Wat sê sy van hierdie affêre Boeta? Wat sê jou kinders Johan? Goeiste Johan, daai kalfie-oog popsie kan nie veel ouer as Erika wees nie? Erika is mos nou finale jaar, nie waar nie?

Ek het gesien jy dra nie jou trouring nie, Johan. En daai plat, blink SLK? Waar is jou netjiese 4x4 waarmee julle gesin so graag gaan kamp het? Het jy Magda en die kinders ook reeds klaar ingeruil vir hierdie parmantige sport modelletjie? Johan, ek wil nie voorspooksels opjaag nie, maar daai nuwe waentjie lyk bietjie laag op die grond vir potbrood knie en in die veld gaan hurk Boeta.

Ou Johan, dit is seker nie my plek om dit so prontuit vir jou te sê nie, maar daai ding op jou kop lyk soos ‘n verskrikte vlakhaas wat agterstevoor onder ‘n ruie wag ‘n bietjie bos uitgesleep is. Ek het my proes maar hard gesluk want die girl het reeds ongemaklik gelyk. Miskien was julle maar net haastig oppad terug kantoor toe?

Goeiste Johan, ek wonder hoe kry jy dit reg om by te hou by daai wolmuis? Te oordeel aan jou vatterige hand en haar vriendelike boudjie hou jy sovêr nog goed by. Hel Johan, sy kan rêrig nie ‘n dag ouer wees as Stefan se verloofde nie! Sjoe ...

Kan jy darem sonder ‘n blou pilletjie nog roer onder die lakens as daai girl bed toe getrippel kom in haar fynste kantkatoetertjie, Johan? Ek hoop jou apteker gee jou grootmaat afslag op die blou pilletjies en die Bioplus? Gelukkig is jy die Senior Vennoot, ek glo jou kredietkaart staan styf in vir die papperigheid in jou manlikheid.

Slaap jy snags Johan? Jou oë eergister het my laat wonder. Waaraan lê jy en dink in die stil dieptes van die nag Johan? Hoop jy die wolmuis gaan help vir die spyt wat te laat gaan kom? Voel jy ooit skuldig Johan? Wéét jy van alleen wees op jou oudag?

Aarde Boeta, waar is Magda? Julle was hoe lank saam – 34 jaar, nie waar nie? Ek het Magda nog altyd net bewonder Johan, sy het my ‘n voorslag opgeval. En jou kinders Johan? Ek wonder wat dink hulle deesdae van jou?

Eishh Johan, hoe lank dink jy gaan daai popsie volhou met met die 20 minute wag tot daai blou bulpil inskop? Ek kan nie help om te wonder of sy nog só geduldig gaan wees na Magda se regspan met jou klaar gemaak het nie? Ek vermoed hulle gaan nie blou pilletjies nodig hê nie. Dalk moet jy begin pleisters bymekaar maak Boeta?

Hêrre Johan, is jy gelukkig? Is jy rêrig gelukkig?

Haai ou Johan ...

© RS Young, 2019

Beeslewer : Bittersoet Herinneringe

Beeslewer : Bittersoet Herinneringe

‘n Elegie – via beeslewer – aan my Oupa: Pieter Johannes van der Merwe

Die skakel gaan u neem na die artikel op my 'internasionale' blog: 5Flavours. Ongelukkig neem dit net te veel tyd in beslag om die resepte in beide Afrikaans en Engels voor te berei. Maksimum blootstelling vereis ewe ongelukkig dat Engels voortaan die voertaal van my resepte gaan wees.

Is Jy ‘Klavier’ Magtig?

Pa sou nie die simboliek agter die titel van E.L. James se opspraakwekkende Fifty Shades of Grey waardeer het nie. Pa was ‘n moeilike en reguit man, slim en boonop verbaal vaardig. Sy ongeduldige wêreld was eng wit of swart en na moer met die res – geen uitsonderings of verskonings nie. Sy woord was sy trots: sy ja sy ja en sy nee sy nee. Voorspelbaar, had hy nie juis vriende oor die verloop van sy te kort lewe nie.

Gevolglik het sy aard hom nie juis toegelaat om dom mense – ongeag status, herkoms, geslag of kleur – te verdra nie. Pa was nie skaam om sy mening te lug oor aangeleenthede wat direk op hom betrekking had of waarin hy belang gestel het nie. Dat hy meermale korrek bewys was in sy redenasies en argumente, het ook nie juis veel vir sy gewildheid gedoen nie. Tog het hy oor die jare heelwat bedaar, maar sy aweregse sin vir humor het soms die oorhand gekry in situasies waar sy gewone brutale eerlikheid of – sosiaal meer aanvaarbaar – ‘n poging tot takt beter sou gewerk het.

Pa was ‘n stoere Afrikaner, ‘n patriot en ‘n meelewende Kerkman met ‘n diepgaande empatie vir sy mede Afrikaners in verdrukking – dikwels tot sy eie en, soms, sy gesin se nadeel. Sy destydse besigheidjies se personeel was feitlik almal blank. Werwing het gewoonlik via die Christelik Maatskaplike Raad, Volkshulp 2000 en ‘n gelykdenkende bostelefoon geskied. Op sy manier – soos sy eie wisselvallige finansiële omstandighede dit toegelaat het – het hy oor dekades heen ‘n klein stukkie bygedra om sy Volk op te hef en te handhaaf. Primêr deur sy persoonlike voorbeeld en patriargale raad (gevraag of ongevraag), maar soms ook met materiële hulp soos en waar sy rieme hom dit vergun het. By die ophef van sy Volk in terme van hul daagse brood, was sy beleid eenvoudig: moenie ‘n man aanhoudend vis en chips gee nie, maar leer hom om sy eie visstok te prakseer en laat die donner dan visvang – al was dit soms onder dwang.

Besigheid gewys was Pa onvermydelik uitgelewer aan die grondboontjies-werf-apies probleem. Pa het nie geaarsel om die dagloner te betaal wat hom of haar toekom nie, maar as die kasregister nie juis breed is nie, kan jy nie eintlik MBA’s verwag nie. Pa het hierdie toedrag sonder teenstand aanvaar, maar die onvermoë om mikrobestuur te ontsnap het hom gereeld frustreer. Ironies genoeg was Pa ‘n mikro bestuurder par excellence.

Wrewel of wraaksug was nie deel van Pa se lewe nie, maar gegewe sy agtergrond en aard, was dit te verstane dat persone van kleur nie aangemoedig was om aansoek te doen vir werk nie. Waar hy ‘n geleentheid kon bied, het sy mense eerste gekom. Gewoonlik het sy liggaamstaal dit al by die voordeur duidelik gemaak dat jy, as nie-blanke werksoeker, nie suksesvol gaan wees nie. Tog sou ‘n aansoeker hier en daar die moed bymekaar skraap (miskien aangevuur deur ‘n nukkerige honger of die kommer oor hongeriges tuis) om onder daardie kwaai blik tot by die toonbank te vorder en bedees navraag te doen na die moontlikheid van ‘n werkie. Meestal sou Pa die soekende kortweg inlig dat daar nie vandag geleenthede beskikbaar is nie.

Ongereeld, as hy in ‘n goeie bui was, of die werksoeker halstarrig was om ‘n “Nee.” te aanvaar, sou hy die klavier kaart trek met die sonder uitsondering onverwagse:

“Kan jy klavier speel? Ek het ‘n klavierspeler nodig.”

Die minderheid wat rêrig verstaan het wat die oom vir hulle sê, sou dan onderlangs in die sowat agt vierkante meter, publieke deel rondloer vir ‘n klavier en moed opgee. Die meerderheid was egter desperaat en sou instem tot feitlik enige vreemde versoek, net om ‘n voet in die deur te kry.

Pa sou dan groet met:

“Nou maar gaaf, jy kan more begin.”

”Bring net jou eie klavier.”

Vandag, in hierdie era van BEE en Radikale Ekonomiese Transformasie, sou die skuimend-om-die-mond brigade Pa beslis as ‘n rassis gebrandmerk het, en erger. Destyds was hy ‘n patriot in die oë van sy eweknieë en gesindheidsgenote – groot Kerk en Volk manne. Snaaks hoe die kategorieë verander het na gelang van wie die tamboer slaan.

© RS Young, 2017

Oom, Oom? Hoor Jy My?

( Oorspronklik gepubliseer op 24.11.2013. Word hier onveranderd herpubliseer. )

Die koel, droë vingerpunte raak aan my elmboog. Ek draai om, weg van die vertoonvenster. “Oom, Oom? Hoor jy my?” Ek wonder hoe lank staan die seun al daar en probeer ongemerk my aandag trek.

Uitdrukkingloos steek hy sy hand uit. Ek sien dit gaan ‘n koue, pap en dooie handdruk wees. Ek hou my hande in my broeksakke. Ek skud in elk geval nie meer blad met uit-die-bloute vreemdelinge nie, ongeag hul ouderdom.

Ek staan uitdrukkingloos vir hom en kyk. Ek wag vir die shake down. Hy laat sak sy hand. “Kan ek oom iets vra?” Saggies, uitdrukkingloos, emosieloos.

Ek staan gevoelloos vir hom en kyk. Ek kan nie mooi hoor wat hy sê nie en leun vorentoe, nader aan die dooie gesig. “Kan ek oom iets vra?” kom dit weer saggies.

Sy oë is glansloos en dood. Hulle kyk lank vir my ken. “Het oom vir my tien rand?” Sag, gevoelloos, dood.

“Ek dra nie meer kontant by my nie.” Ek stel ‘n feit. Eentonig, droog en emosieloos. Soos in ‘n klaskamer of ‘n hof. Maar dit is ‘n vooroorgeboë leun. Ons altwee weet dit. Ons kyk uitdrukkingloos vir mekaar.

Ek kom weer regop. Die seun draai om en loop weg. Half nuuskierig drentel ek agter hom aan. Hy loop vinnig, vleg deur die ander mense. Hy stop by niemand anders nie. Ek verloor hom.

Vandat my Ma oorlede is, gee ek vir niemand meer nie.

© RS Young  2013

Oom Eddie En Die Tieties

Oom Eddie En Die Tieties

‘n ‘Herdruk’ van my derde storie, gepubliseer 29.12.2012.

Dag Pa – Ou Luisgat Is Dood

Dag Pa – Ou Luisgat Is Dood



Pa het nie juis veel van Fidel Castro gedink nie, maar hy't respek gehad vir hom.

Dag Pa – Highlands 2015

Dag Pa – Highlands 2015




Bittersoet - my Pa se plaas, 27 jaar later.

Dag Pa - Kruisrivier Verlange